ವಲಿಯಕೋಯಿಕ್ಕಲ್ ದೇವಾಲಯವು ಅಂಚನಕೋವಿ ನದಿ ತಟದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗಿದೆ. ’ ಕೇರಳದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರದ ರಾಜಧಾನಿ’ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಪಥನಂತಿಟ್ಟದಿಂದ 15 ಕೀ.ಮಿ ದೂರದಲ್ಲಿ ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಶ್ರೀ ಧರ್ಮ ಸಸ್ಥ, ವಲಿಯಕೋಯಿಕ್ಕಲ್ ದೇವಾಲಯವು ಪಂಡಲಂ ನ ರಾಜನಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ ಅಯ್ಯಪ್ಪ ಎಂದೂ ಗುರುತಿಸಲ್ಚಡುವ ಶ್ರೀ ಧರ್ಮ ಸಸ್ತ, ಪಂಪಾ ನದಿಯ ತಟದಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿದನಂತೆ. ಪಂಡಲಂ ನ ರಾಜ ಈ ಮಗುವನ್ನು ದೇವರು ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆ ಎಂದು ತಂದು ಸಾಕಿದನು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತದೆ. ಈ ಅಯ್ಯಪ್ಪ ದೇವಾಲಯವು ಶಬರಿಮಲ ದೇವಾಲಯದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಭಕ್ತಾದಿಗಳು ಮೊದಲು ಅಯ್ಯಪ್ಪ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಬಂದು ನಂತರ ಶಬರಿಮಲ ದೇವಾಲಯದ ದರ್ಶವದ ಮೂಲಕ ತಮ್ಮ ಪ್ರಯಾಣವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುವುದು ವಾಡಿಕೆ. ವಳೈಕೋಯಿಕ್ಕಲ್ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಧಿಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ಆಚರಿಸಲ್ಪಡುವ ಉತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಮಕರವೈಳಕು ಹಬ್ಬವೂ ಒಂದು. ಈ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಮಕರವೈಳಕು ನ ನೆನಪಿಗಾಗಿ ಮೂರುದಿನಗಳ ಕಾಲ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಉತ್ಸವದಲ್ಲಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ಭಗವಾನ್ ಅಯ್ಯಪ್ಪನ ಆಭರಣ, ಇದನ್ನು ತಿರುವಾಭರಣಂ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದನ್ನು ವಳೈಕೊಯಿಕ್ಕಲ್ ದೇವಾಲಯದಿಂದ ಶಬರಿಮಲದ ವರೆಗೆ ಮರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಕೊಂಡೊಯ್ಯಲಾಗುತ್ತದೆ.