ಕಡಲತೀರಗಳು ಮತ್ತು ಜಲಪಾತಗಳಲ್ಲದೆ, ಗೋವಾವು ಪಾರಂಪರಿಕ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನೂ ಹೊಂದಿದೆ. ಗೋವಾ ಪುರಾತನ ರಾಜ್ಯವಾಗಿದ್ದು, ಗೋವಾದಲ್ಲಿ ಇರುವ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಮಾರಕಗಳ ಸುಂದರವಾದ ಉದಾಹರಣೆ ಎಂದರೆ ಅರವಾಲೆ ಗುಹೆಗಳು ಅಥವಾ ಪಾಂಡವ ಗುಹೆಗಳು.
ಪಾಂಡವರ ಗುಹೆ
PC: youtube
ಈ ಗುಹೆಗಳೆಂದರೆ ಪುರಾತನ ಕಲ್ಲಿನ ಗುಹೆಗಳು, ಇದು ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆಗಳಿಗೆ ಕಡಿದಾದ ಅವಕಾಶವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಈ ಗುಹೆಗಳ ಮೂಲವು 6 ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೂ ಹಿಂದಿನದು ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದಾನೊಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮಹಾಭಾರತದ ಪಾತ್ರವಾದ ಪಾಂಡವರು ತಮ್ಮ 12 ವರ್ಷಗಳ ವನವಾಸದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿ ತಂಗಿದ್ದರಿಂದ ಇದಕ್ಕೆ ಪಾಂಡವರ ಗುಹೆಗಳು ಎಂದೂ ಸಹ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಎಲ್ಲಿದೆ ಈ ಗುಹೆ
PC: youtube
ಪಣಜಿ ಕದಂಬ ಬಸ್ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ 29 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿ, ವಾಸ್ಕೋ ಡಾ ಗಾಮಾ ರೈಲ್ವೆ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ 46 ಕಿ.ಮೀ ಮತ್ತು ಬಿಕೊಲಿಮ್ನ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ 9 ಕಿ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿ, ಅರವಾಲೆ ಗುಹೆಗಳು ಉತ್ತರ ಗೋವಾದಲ್ಲಿ 6 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪ್ರಾಚೀನ ಕಲ್ಲಿನ ಗುಹೆಗಳಾಗಿವೆ.
ಲ್ಯಾಟರೈಟ್ ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ
PC: youtube
ಈ ಗುಹೆಗಳು ತುಂಬ ಚಿಕ್ಕವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಇದರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಕುರಿತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿಗಳೆನು ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ. 6 ನೇ ಶತಮಾನದ ಈ ಗುಹೆಗಳ ನಿರ್ಮಾತೃ ಯಾರೆಂದು ಇನ್ನೂ ದೃಢವಾಗಿಲ್ಲ. ಕೆಲವರು ಅದು ಬೌದ್ಧರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದ್ದೆಂದು ಹೇಳಿದರೆ, ಆ ಗುಹೆಗಳ ಗೊಡೆಗಳ ಮೇಲೆ ಉಪಸ್ಥಿತವಿರುವ ಲಿಂಗಗಳು ಆ ಮಾತನ್ನು ಸುಳ್ಳಾಗಿಸಿ ಗೊಂದಲಕ್ಕೀಡು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಆದರೂ ಬೌದ್ಧ ಶೈಲಿಯ ವಾಸ್ತುಕಲೆಯನ್ನು ಹೊತ್ತು 'ಲ್ಯಾಟರೈಟ್' ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿರುವ ಈ ಗುಹೆಗಳು ಬಹುಶಃ ಇವು ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟವುಗಳೆ ಎಂದು ಭಾಸವಾಗುತ್ತದೆ. ಈಗಲೂ ಕೂಡ ಪುರಾತತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಇಲ್ಲಿ ದೊರಕಿರುವ 7 ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಂಸ್ಕೃತ ಲಿಪಿಗಳನ್ನು ಅವಲೋಕಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
ಯಾವಾಗ ಭೇಟಿ ನೀಡುವುದು ಸೂಕ್ತ
PC: youtube
ಧಾರ್ಮಿಕವಾಗಿ ಈಗಲೂ ಸಹ ಅನೇಕ ಹಿಂದೂ ಯಾತ್ರಿಕರು ಈ ಗುಹೆಗಳಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದು, ಇನ್ನುಳಿದ ಹಾಗೆ ಇದೊಂದು ಜನಪ್ರೀಯ ಪಿಕ್ ನಿಕ್' ಅಥವಾ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣವಾಗಿ ಜನರನ್ನು ತನ್ನೆಡೆ ಸೆಳೆಯುತ್ತಿದೆ. ಮಳೆಗಾಲವು ಈ ಗುಹೆಗಳಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಸೂಕ್ತವಾಗಿದೆ. ಸ್ವಲ್ಪ ದೂರವಿರುವ ಈ ಗುಹೆಗಳನ್ನು ತಲುಪುವುದು ತುಸು ಕಷ್ಟವೆಂದೆ ಹೇಳಬಹುದು.
ಗುಹೆಯಲ್ಲಿರುವ ಶಿವಲಿಂಗ
PC: youtube
ಗುಹೆ ಸಂಕೀರ್ಣದಲ್ಲಿ ಐದು ಗಳಿವೆ ಕೊಠಡಿಗಳಿವೆ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯದ ವಿಭಾಗವು ಶಿವಲಿಂಗವಿದೆ. . ನಾಲ್ಕು ವಿನ್ಯಾಸದ ಲಿಂಗಗಳ ತುಂಡುಗಳು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಎಲಿಫಂಟಾ, ಅಜಂತಾ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲೋರಾ ಗುಹೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಲಿಂಗಗಳಿಗೆ ಹೋಲುತ್ತವೆ. ಎರಡನೇ ಗುಹೆಯಲ್ಲಿನ ಶಿವಲಿಂಗವು ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಬರೆದ ಶಾಸನ ಮತ್ತು 7 ನೇ ಶತಮಾನದ ಬ್ರಾಹ್ಮಿ ಪಾತ್ರಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲಿರುವ ಶಿವಲಿಂಗ , ಶಾಸನಗಳು ಭೋಜ ರಾಜ ಕಪಾಲಿವರ್ಮನ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದವುಗಳಾಗಿವೆ. ಸಂಕೀರ್ಣವು ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಗುಹೆಗಳು ಮತ್ತು ವಸತಿ ಕೊಠಡಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
ರುದ್ರೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ
PC: youtube
ಗುಹೆಗಳ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ಸರಳವಾಗಿದೆ. ಗೋಡೆಗಳು ಅವುಗಳ ಮೇಲೆ ಯಾವುದೇ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳಿಲ್ಲದೆ ಸರಳವಾಗಿದೆ. ಕಲ್ಲಿನ ರಚನೆಯನ್ನು ಲ್ಯಾಟೈಟ್ ಕಲ್ಲಿನಲ್ಲಿ ಕತ್ತರಿಸಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಗುಹೆಗಳ ನಿಗೂಢ ನೋಟವು ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಬಹಳ ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತಿದೆ. ಪ್ರಸಿದ್ಧ ರುದ್ರೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಅದರ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಜಲಪಾತವು ಗೋವಾದಲ್ಲಿ ಭೇಟಿ ನೀಡಲೇಬೇಕಾದ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ.
ಭೇಟಿಯ ಸಮಯ
ಬೆಳಗ್ಗೆ 9 ಗಂಟೆಯಿಂದ ಮಧ್ಯಾಹ್ನ 1 ಹಾಗೂ ಮಧ್ಯಾಹ್ನ 2 ಗಂಟೆಯಿಂದ ಸಂಜೆ 5 ಗಂಟೆಯವರೆಗೆ ಪ್ರತಿದಿನ ಪ್ರವಾಸಿಗರಿಗೆ ಈ ಗುಹೆಯೊಳಗೆ ಪ್ರವೇಶ ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗುವುದು. ಸಂಕ್ವೇಲಿಮ್ ಪಟ್ಟಣದ ಒಳಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿರುವ ಈ ಸ್ಥಳವು ವಾಸ್ಕೊ, ಮಾರ್ಗೊ, ಪಣಜಿಯಿಂದ ಪೂರ್ವ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿದೆ. ಇಲ್ಲಿಗೆ ತಲುಪಲು ಬೈಕ್ ಇಲ್ಲವೆ ಸ್ವಂತ ವಾಹನಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದು ಉತ್ತಮ. ಉತ್ತರ ಗೋವಾ ಭಾಗದ ನಗರಗಳಿಂದ ಕ್ಯಾಬ್ ಗಳು ದೊರೆಯುತ್ತವೆಯಾದರೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಹಣ ವ್ಯಯಿಸಬೇಕಾಗಬಹುದು.