Click it and Unblock the Notifications
ಜೋಗೇಶ್ವರಿ ಒಂದು ಚಿಕ್ಕ ಪುಟ್ಟ ದೈವ ಸನ್ನಿಧಿಗಳನ್ನುಳ್ಳ ಗುಹೆಗಳ ಸಮೂಹವಾಗಿದ್ದು ಹಿಂದು ಹಾಗೂ ಬೌದ್ಧ ಮಹಾಯಾನಗಳ ನಂಟನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಗುಹೆಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದರೆ ಸಾಕು,ಒಂದು ಅಜ್ಞಾತ ಮನೋಭಾವನೆಯು ಮನದಲ್ಲಿ ಮೂಡದೆ ಇರಲಾರದು.
ಈ ಗುಹೆಗಳು ಒಂದುವರೆ ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಪುರಾತನವಾಗಿದೆ. ಈ ಗುಹೆಗಳು ದೇಶದ ಅತ್ಯಂತ ಗೌಜು ಗದ್ದಲಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮಹಾನಗರಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿತವಿದೆಯಾದರೂ ಆ ಮಹಾನಗರದ ತೀವ್ರತೆ ಇಲ್ಲಿ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದಾಗ ಸ್ವಲ್ಪವೂ ಇಣುಕಿ ನೋಡದು.
ಬದಲಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವವರಿಗೆ ಒಂದು ವಿಚಿತ್ರ ಆಭಾಸ ಮನದಲ್ಲಿ ಮೂಡಬಹುದು. ಏಕೆಂದರೆ ಈ ಅತಿ ಪುರಾತನ ರಚನೆಗಳೆ ಹಾಗಿವೆ. ಒಂದೊಂದು ಗುಹೆಗಳು ತನ್ನದೆ ಆದ ವಿಶೇಷತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ತನ್ನದೆ ಆದ ನಿಗೂಢ ಕಥೆಯನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಿರುವಂತಿವೆ. ಆದರೆ ಅದನ್ನು ಕೇಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಒಳ ಕಿವಿ ಇರಬೇಕಷ್ಟೆ.
ಪ್ರಸ್ತುತ ಲೇಖನದ ಮೂಲಕ ಏನಿದು ಜೋಗೇಶ್ವರಿ? ಈ ಗುಹಾ ಸಮೂಹಗಳು ಎಲ್ಲಿವೆ ಎಂಬುದರ ಕುರಿತು ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ತಿಳಿಯಿರಿ.
ಎಲ್ಲಿದೆ?
ಜೋಗೇಶ್ವರಿ ಎಂಬುದು ಮುಂಬೈ ಮಹಾನಗರದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸ್ಥಳವೊಂದರ ಹೆಸರಾಗಿದ್ದು ಆ ಹೆಸರು ಅಲ್ಲಿರುವ ಅತಿ ಪುರಾತನ ಜೋಗೇಶ್ವರಿ ಗುಹೆಗಳ ಸಮೂಹದಿಂದಲೆ ಬಂದಿರುವುದಾಗಿದೆ.
ಚಿತ್ರಕೃಪೆ: Aalokmjoshi
ಶಕ್ತಿ ದೇವಿ
ಮೂಲತಃ ಜೋಗೇಶ್ವರಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತೆ ಯೋಗೇಶ್ವರಿಯ ಸನ್ನಿಧಿಯಿದೆ. ಶಕ್ತಿಯ ಅವತಾರದವಾದ ಈ ದೇವಿಯನ್ನು ಜೋಗೇಶ್ವರಿ ಎಂತಲೂ ಸಹ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಈ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಜೋಗೇಶ್ವರಿ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ.
ಚಿತ್ರಕೃಪೆ: Vks0009
ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ
ಜೋಗೇಶ್ವರಿ ದೇವಿಯು ಎಷ್ಟು ಪ್ರಸಿದ್ಧಳಾಗಿದ್ದಾಳೆಂದರೆ ಮುಂಬೈ ನಗರ ಹಾಗೂ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಕೆಲವು ಸ್ಥಳೀಯ ಮರಾಠಿ ಕುಟುಂಬದವರ ಕುಲದೇವಿಯಾಗಿ ಜೋಗೇಶ್ವರಿ ಆರಾಧಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾಳೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಗುಜರಾತಿನ ಕೆಲವು ಭಾಗದ ಜನರು ಈಕೆಯ ಅನುಯಾಯಿಗಳಾಗಿದ್ದಾರೆ.
ಚಿತ್ರಕೃಪೆ: Aalokmjoshi
ಇತಿಹಾಸಕಾರರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ
ಬಲು ಪುರಾತನವಾದದ್ದು
ಕೆಲವು ಇತಿಹಾಸಕಾರ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ಗುಹಾ ದೇವಾಲಯಗಳು ಭಾರತದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಮತ್ತು ಅತಿ ಪುರಾತನ ಬಂಡೆಯಲ್ಲಿ ಕಡಿದ ಗುಹಾ ರಚನೆಗಳು ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಇತಿಹಾಸವಿದೆ ಎನ್ನುವುದು ಅವರ ಅಭಿಪ್ರಾಯವಾಗಿದೆ.
ಚಿತ್ರಕೃಪೆ: Vks0009
ವಕಟಕ
ಹಿಂದೆ ಐದನೇಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ವಕಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅಧಿಪತ್ಯದಲ್ಲಿ ಬೌದ್ಧ ಗುಹೆಗಳ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಇದೆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಅಜಂತಾ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲೋರಾಗುಹೆಗಳ ರಚನಾಕಾರ್ಯ ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಡು ಶಿಲ್ಪಕಾರರು ಮುಂಬೈ ಪ್ರದೇಶದತ್ತ ಸಾಗಿದರಂತೆ!
ಚಿತ್ರಕೃಪೆ: Vks0009
ಇದೆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ
ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮುಂಬೈ ಪ್ರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಬಂಡೆ ಕಡೆದು ದೇವಾಲಯ ನಿರ್ಮಿಸುವ ಕಾಮಾಗಾರಿಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಹತ್ವ ಪಡೆದುಕೊಂಡವು ಹಾಗೂ ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಈ ಜೋಗೇಶ್ವರಿ ಗುಹಾ ಸಮೂಹಗಳ ನಿರ್ಮಾಣವಾಯಿತೆನ್ನಲಾಗಿದೆ.
ಚಿತ್ರಕೃಪೆ: Aalokmjoshi
ಮುಂಬೈ ಹೃದಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ
ಪ್ರಸ್ತುತ ಮುಂಬೈ ನಗರದ ಜೋಗೇಶ್ವರಿ ಬಡಾವಣೆಯ ಹೃದಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಐತಿಹಾಸಿಕ ತಾಣವಿದ್ದು ಸಾಕಷ್ಟು ಜನ ಇತಿಹಾಸಪ್ರಿಯ ಪ್ರವಾಸಿಗರಿಂದ ಭೇಟಿ ನೀಡಲ್ಪಡುತ್ತದೆ.
ಚಿತ್ರಕೃಪೆ: Vks0009
ಟ್ಯಾಕ್ಸಿಗಳು ದೊರೆಯುತ್ತವೆ
ಅಂಧೇರಿಯ ಉತ್ತರ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿತವಿರುವ ಜೋಗೇಶ್ವರಿಗೆ ತೆರಳಲು ಬಸ್ಸು ನಿಲ್ದಾಣ, ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣ ಹಾಗೂ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳಿಂದ ಸಾಕಷ್ಟು ಬಾಡಿಗೆ ರಿಕ್ಷಾಗಳು ಹಾಗೂ ಟ್ಯಾಕ್ಸಿಗಳು ದೊರೆಯುತ್ತವೆ.
ಚಿತ್ರಕೃಪೆ: Vks0009
ಸಾಕಷ್ಟು ಜನ ಭಕ್ತರು
ಮೂಲತಃ ಈ ಗುಹೆಗಳು ಜೋಗೇಶ್ವರಿ ದೇವಿಯ ಕಾಲಿನ ಹೆಜ್ಜೆ ಹಾಗೂ ಆಕೆಯ ಉಪಸ್ಥಿತಿಂದ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದ್ದರೂ ಶಿವ ದೇವರಿಗೆ ಮುಡಿಪಾದ ಗುಹಾ ಸಂಕೀರ್ಣ ಇದಾಗಿದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಸಕಷ್ಟು ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಶಿವನ ಅನುಯಾಯಿಗಳೂ ಸಹ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ.
ಚಿತ್ರಕೃಪೆ: Vks0009
ಮೊದಲಿಗೆ
ಮೊದ ಮೊದಲು ಇದನ್ನು ಅಂಬೋಲಿ ಗುಹೆಗಳೆಂದು ಕತ್ರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಕಾರಣ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿರುವ ಅಂಬೋಲಿ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ. ಆದರೆ ಕ್ರಮೇಣ ಜೋಗೇಶ್ವರಿ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿ ಬಂತು.
ಚಿತ್ರಕೃಪೆ: Vks0009
ನೆರೆಯುವ ಭಕ್ತಾದಿಗಳು
ಪ್ರತಿ ಶಿವರಾತ್ರಿ ಹಬ್ಬ ಹಾಗೂ ಕಾರ್ತಿಕ ಸೋಮವಾರಗಳಂದು ಇಲ್ಲಿ ಜನಸಾಗರವೆ ನೆರೆಯುತ್ತದೆ. ಮಿಕ್ಕಂತೆ ವಾರದಲ್ಲಿ ಸೋಮವಾರಗಳಂದು ಸಾಕಷ್ಟು ಜನರು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ.
ಚಿತ್ರಕೃಪೆ: vks0009
ಮುಖದ್ವಾರದಲ್ಲೆ
ಶಿವನಿಗೆ ನೆಚ್ಚಿನ ವಸ್ತುಗಳಾದ ಬಿಲ್ವ ಪತ್ರೆ, ಹಾಲು ಮುಂತಾದವುಗಳು ಈ ಗುಹಾ ಸಂಕೀರ್ಣ ಪ್ರವೇಶಿಸುವುದರ ಮುಂಚೆಯೆ ದೊರಕುತ್ತದೆ. ಈ ಗುಹಾ ಸಂಕೀರ್ಣವು ಬಯಲು ಪ್ರದೇಶವೊಂದರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿತವಿದ್ದು ಸುತ್ತಲೂ ಬಂಡೆಗಳಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು.
ಚಿತ್ರಕೃಪೆ: Vks0009
ಪ್ರಪ್ರಥಮವಾಗಿ
ಗುಹೆಗಳೊಳಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೆ ಮೊದಲಿಗೆ ಜೋಗೇಶ್ವರಿ ದೇವಿಯ ದರ್ಶನವಾಗುತ್ತದೆ. ಹಬ್ಬದ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಜನರಿಂದ ಈ ದೇಗುಲ ತುಂಬಿ ತುಳುಕುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ನಂತರ ಮುಂದೆ ಸಾಗಿದಂತೆ ಹಲವು ಇತರೆ ಸನ್ನಿಧಿಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ.
ಚಿತ್ರಕೃಪೆ: Aalokmjoshi
ವಿಶಿಷ್ಟ
ವಿಶೇಷವೆಂದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಬೌದ್ಧ ಸನ್ನಿಧಿಗಳನ್ನೂ ಹಾಗೂ ಹಿಂದು ದೇವರುಗಳ ಸನ್ನಿಧಿಗಳನ್ನೂ ಸಹ ಕಣಬಹುದಾಗಿದೆ. ಐತಿಹಾಸಿಕ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಇದು ಬಲು ಮಹತ್ವ ಪಡೆದ ಅಂಶವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ ಎಂದರೆ ತಪ್ಪಾಗಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ.
ಚಿತ್ರಕೃಪೆ: Sainath468
ಸುಂದರವಾಗಿವೆ
ಈ ಗುಹಾ ಸಂಕೀರ್ಣಗಳಲ್ಲಿ ಜೋಗೇಶ್ವರಿ ದೇವಿಯ ಹೊರತಾಗಿ ಗಣೇಶ, ದತ್ತಾತ್ರೇಯ ಹಾಗೂ ಆಂಜನೇಯನ ಸನ್ನಿಧಿಗಳೂ ಸಹ ಉಪಶಿತವಿದ್ದು ಸಾಕಷ್ಟು ಜನ ಭಕ್ತಾದಿಗಳನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಗುಹೆಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆದು ಯಾಉದೊ ಒಂದು ರೀತಿಯ ವಿಚಿತ್ರ ಅನುಭೂತಿ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆಂದು ಹಲವರ ಅಭಿಪ್ರಾಯವಾಗಿದೆ.
ಚಿತ್ರಕೃಪೆ: Aalokmjoshi
ನಿಮ್ಮದಾಗಬೇಕೆ?
ನಿಮಗೂ ಸಹ ಒಂದು ಆ ರೀತಿಯ ಅನುಭವ ಉಂಟಾಗಬೇಕೆಂಬ ಬಯಕೆ ಇದ್ದರೆ ಮುಂಬೈಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದಾಗ, ಜೋಗೇಶ್ವರಿ ಗುಹೆಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಮರೆಯದಿರಿ. ಸದ್ದು ಗದ್ದಲಗಳ ಜೀವನದ ರಭಸದ ನಡುವೆ ಏಕಾಂಗಿಯಾಗಿ, ನಿಶ್ಯ್ಅಬ್ದದಿಂದ ಸರ್ವರನ್ನೂ ಬರಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಜೋಗೇಶ್ವರಿ ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ಒಮ್ಮೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಲೇಬೇಕಾದ ತಾಣ.
ಚಿತ್ರಕೃಪೆ: Vks0009
ಇದು ನಮ್ಮ ಆಸ್ತಿ
ಇನ್ನೊಂದು ವಿಷಾಯವೆಂದರೆ ಈ ಅದ್ಬುತ ಇತಿಹಾಸ ಸಾರುವ ತಾಣವನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಸಂರಕ್ಷಿಸಿ ಕಾಪಾಡಿಕೊಂಡು ಹೋಗಬೇಕಾದ ಕರ್ತವ್ಯ ನಮ್ಮದಾಗಿದೆ. ಇಂದು ಈ ಸ್ಥಳವು ಕೆಲವು ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಗಲೀಜು ಮಾಡಲಾಗುವ ಸ್ಥಳವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿರುವುದು ದುರದೃಷ್ಟಕರ.
ಚಿತ್ರಕೃಪೆ: Aalokmjoshi
