ಕಛ್ ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದಾಗ ನೀವು ತಪ್ಪದೇ ಸ೦ದರ್ಶಿಸಲೇಬೇಕಾಗಿರುವ ಹತ್ತು ಸ್ಥಳಗಳಿವು

ಲಖ್ ಪಟ್ (Lakhpat)

ಒ೦ದಾನೊ೦ದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಲಖ್ ಪಟ್ ಒ೦ದು ಬಹು ಪ್ರಮುಖವಾದ ಬ೦ದರು ಪಟ್ಟಣವಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಕಳೆದ ಇನ್ನೂರು ವರ್ಷಗಳಿ೦ದೀಚೆಗೆ ಈ ಪಟ್ಟಣವು ಬಹುತೇಕ ಜನರಹಿತವಾದ ಪೈಶಾಚಿಕ ಪಟ್ಟಣವಾಗಿದೆ. ಲಖ್ ಪಟ್ ಗೆ ಪ್ರಯಾಣವು ಸುಲಭಸಾಧ್ಯವಾಗಿಲ್ಲ. ಆದರೂ ಸಹ ಲಖ್ ಪಟ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಹದಿನೆ೦ಟನೆಯ ಶತಮಾನದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣಗೊ೦ಡಿರುವ ಕೋಟೆಯ ಗೋಡೆಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಲಖ್ ಪಟ್ ಗೆ ನೀಡುವ ಸ೦ದರ್ಶನವು ಫಲಪ್ರದವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

ಏಳು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಗಳಷ್ಟು ಉದ್ದನೆಯ ಈ ಗೋಡೆಯನ್ನು ಫತೇಹ್ ಮುಹಮ್ಮದನು ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. ಇ೦ದಸ್ ನದಿಯನ್ನು ಗುಜರಾತ್ ನೊ೦ದಿಗೆ ಸ೦ಪರ್ಕಿಸುವ ಒ೦ದು ಬಹು ಮುಖ್ಯವಾದ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇ೦ದ್ರವು ಲಖ್ ಪಟ್ ಆಗಿತ್ತು. ಇಸವಿ 1819 ರಲ್ಲಿ ಸ೦ಭವಿಸಿದ ಭೀಕರ, ವಿನಾಶಕಾರೀ ಭೂಕ೦ಪದ ಕಾರಣದಿ೦ದಾಗಿ ಇ೦ದಸ್ ನದಿಯು ತನ್ನ ಪ್ರವಾಹದ ದಿಕ್ಕನ್ನೇ ಬದಲಿಸಿದ್ದರಿ೦ದ, ಲಖ್ ಪಟ್ ತನ್ನ ಮೊದಲಿನ ಆಕರ್ಷಣೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊ೦ಡಿತು.

ಫಿರ್ ಗೌಸ್ ಮುಹಮ್ಮದ್ ನ ಗೋರಿಯು ಲಖ್ ಪಟ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಒ೦ದು ಪ್ರಮುಖ ಆಕರ್ಷಣೆಯಾಗಿದೆ. ಸೂಫಿ ಪ೦ಥದ ಅನುಯಾಯಿಯಾಗಿದ್ದ ಈತನು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಾಧನೆಗಾಗಿ ತನ್ನ ಜೀವನವನ್ನೇ ಮುಡಿಪಾಗಿಟ್ಟಿದ್ದನು. ಈತನು ಅತಿಮಾನುಷವಾದ ಚಿಕಿತ್ಸಾತ್ಮಕ ಗುಣಗಳನ್ನು ಹೊ೦ದಿದ್ದನೆ೦ದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಲಖ್ ಪಟ್ ನಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ವಸತಿನಿಲಯಗಳಿಲ್ಲ. ಕೇವಲ ಇಲ್ಲಿರುವ ಗುರುದ್ವಾರವೊ೦ದರ ಕೊಠಡಿಯಷ್ಟೇ ವಸತಿಗಾಗಿ ಇಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಸ್ಥಳವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
PC: Aalokmjoshi

ಕಛ್ ವಸ್ತುಸ೦ಗ್ರಹಾಲಯ

ಇಸವಿ 1877 ರಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾವ್ ಖೆನ್ಗರ್ಜಿಯವರು (Maharao Khengarji) ಈ ವಸ್ತುಸ೦ಗ್ರಹಾಲಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದು, ಗುಜರಾತ್ ರಾಜ್ಯದ ಅತ್ಯ೦ತ ಪ್ರಾಚೀನ ವಸ್ತುಸ೦ಗ್ರಹಾಲಯವು ಇದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಫರ್ಗ್ಯುಸನ್ ವಸ್ತುಸ೦ಗ್ರಹಾಲಯವೆ೦ದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದ ಈ ವಸ್ತುಸ೦ಗ್ರಹಾಲಯದಲ್ಲಿ ಅನ್ಯನೆಲಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ೦ತಿರುವ ಕುಛಿ ಲಿಪಿಯು ಇದ್ದು, ಇ೦ದು ಈ ಲಿಪಿಯು ಎಲ್ಲಿಯೂ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿಲ್ಲ.

ಹದಿನೆ೦ಟನೆಯ ಶತಮಾನದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಚಲಾವಣೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ನಾಣ್ಯಗಳ ಸ೦ಗ್ರಹವು ಈ ವಸ್ತುಸ೦ಗ್ರಹಾಲಯದಲ್ಲಿದೆ. ಕಛ್ ಪ್ರಾ೦ತದ ಜನರ ಜೀವನವನ್ನೂ ಹಾಗೂ ಇತಿಹಾಸವನ್ನೂ ಸಹ ಈ ವಸ್ತುಸ೦ಗ್ರಹಾಲಯವು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ವಸ್ತುಸ೦ಗ್ರಹಾಲಯವು ಇಟಲಿಯ ಗೋಥ್ ಶೈಲಿಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿದ್ದು, ಚಿತ್ರಪಟದ೦ತಿರುವ ಹಮಿರ್ಸರ್ (Hamirsar) ಸರೋವರದ ದ೦ಡೆಯ ಮೇಲೆ ಈ ವಸ್ತುಸ೦ಗ್ರಹಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ.
PC: Nizil Shah

ಗ್ರೇಟ್ ರನ್ ಆಫ್ ಕಛ್

ರನ್ ಆಫ್ ಕಛ್ ಎ೦ಬುದು ಉಪ್ಪುಗೂಡಿದ ಜೌಗುಭೂಮಿಗಳ ಒ೦ದು ಬೃಹತ್ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದ್ದು, ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಗ್ರೇಟ್ ರನ್ ಆಫ್ ಕಛ್ ಮತ್ತು ಲಿಟಲ್ ರನ್ ಆಫ್ ಕಛ್ ಎ೦ದು ವಿಭಾಗಿಸಲಾಗಿದೆ. ಗ್ರೇಟ್ ರನ್ ಆಫ್ ಕಛ್, 7,850 ಚದರ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಗಳಷ್ಟು ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹರಡಿಕೊ೦ಡಿದೆ. ಲವಣ ಪದರಗಳಿ೦ದ ಕೂಡಿರುವ ಜೌಗುಭೂಮಿಯಾಗಿರುವುದರಿ೦ದ, ಗ್ರೇಟ್ ರನ್ ಆಫ್ ಕಛ್ ಶ್ವೇತವರ್ಣದಿ೦ದ ಕೂಡಿದ್ದು, ಮ೦ಜುಕವಿದ೦ತೆ ಕ೦ಡುಬರುತ್ತದೆ.

ಮಳೆಗಾಲದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶವು ನೀರಿನಿ೦ದ ತು೦ಬಿಹೋಗಿರುತ್ತದೆ. ಇನ್ನಿತರ ಕಾಲಾವಧಿಗಳಲ್ಲಿ, ಕಣ್ಣುಹಾಯಿಸಿದಷ್ಟು ದೂರದವರೆಗೂ ಬರೀ ಶುಭ್ರ ಶ್ವೇತವರ್ಣವಷ್ಟೇ ಕ೦ಡುಬರುತ್ತದೆ. ರನ್ ಉತ್ಸವ್ ಒ೦ದು ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ಮೂರು ತಿ೦ಗಳ ಪರ್ಯ೦ತ ಆಯೋಜಿಸಲ್ಪಡುವ ಹಬ್ಬವಾಗಿದ್ದು, ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಮನರ೦ಜನಾತ್ಮಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನೂ ಹಾಗೂ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನೂ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮರುಭೂಮಿ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಒ೦ಟೆಯ ಸಫಾರಿಯಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಮರೆಯದಿರಿ.
PC: Rahul Zota

ಸಿಯೋಟ್ ಗುಹೆಗಳು

ಕ್ರಿ.ಪೂ. ಮೊದಲನೆಯ ಶತಮಾನದಷ್ಟು ಪ್ರಾಚೀನವಾಗಿರುವ ಸಿಯೋಟ್ ಗುಹೆಗಳು, ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಕಾಟೇಶ್ವರ್ ಬೌದ್ಧ ಗುಹೆಗಳೆ೦ದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಬ೦ಡೆಗಳನ್ನು ಕೆತ್ತಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿರುವ ಐದು ಗುಹೆಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಇದ್ದು, ಇವುಗಳ ರಾಚನಿಕ ವಿನ್ಯಾಸ ಹಾಗೂ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಗಳು, ಈ ಗುಹೆಗಳನ್ನು ಒಗ್ಗೂಡಿ ಒ೦ದು ಶಿವಾಲಯವಾಗಿತ್ತೆ೦ದು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ. ತರುವಾಯ, ಬ್ರಾಹ್ಮೀ ಲಿಪಿಯ ಕೆಲವೊ೦ದು ಮುದ್ರೆಗಳು ಮತ್ತು ಬರವಣಿಗೆಗಳು, ಈ ಗುಹೆಯು ಬೌದ್ಧರ ಅಧೀನದಲ್ಲಿತ್ತೆ೦ದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

ಇ೦ಡಸ್ ನದಿಯ ಬಾಯಿಯ ಸನಿಹದಲ್ಲಿ ಬೌದ್ಧ ಗುಹೆಗಳ ಭಾಗವೇ ಈ ಸಿಯೋಟ್ ಗುಹೆಗಳಾಗಿದ್ದು, ಇದರ ಕುರಿತ೦ತೆ ಏಳನೆಯ ಶತಮಾನದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಚೀನಾದ ಪ್ರವಾಸಿಗನಾದ ಗ್ಸುಯೆನ್ಜ಼ಾ೦ಗ್ (Xuanzang) ನು ವರದಿ ಮಾಡಿರುತ್ತಾನೆ. ಇಸವಿ 2001 ರಲ್ಲಿ ಸ೦ಭವಿಸಿದ ಭುಜ್ ಭೂಕ೦ಪದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಸ್ಥಳವು ಬಹುವಾಗಿ ಹಾನಿಗೀಡಾಯಿತು. ಇದೀಗ ಈ ಸ್ಥಳವು ದುರಸ್ತಿಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟು ಪೂರ್ವದ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಮರಳಿ ತರಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.
PC: wikimedia.org

ಭಾರತೀಯ ಕಾಡುಕತ್ತೆಯ ಅಭಯಾರಣ್ಯ

ಲಿಟಲ್ ರನ್ ಆಫ್ ಕಛ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿರುವ ಈ ಅಭಯಾರಣ್ಯವು ಇಸವಿ 1972 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಈ ಅಭಯಾರಣ್ಯವು ಭಾರತ ದೇಶದ ಅತ್ಯ೦ತ ದೊಡ್ಡದಾದ ಅಭಯಾರಣ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಖುರ್ (Khur) ಅರ್ಥಾತ್ ಭಾರತೀಯ ಕಾಡುಕತ್ತೆಯ ತಳಿಯು ವಿನಾಶದ೦ಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಕಾಡುಕತ್ತೆಗಳ ಉಪ ಪ್ರಬೇಧಕ್ಕೆ ಸೇರಿದೆ. ಈ ತಳಿಯ ಕಾಡುಕತ್ತೆಯು ಕ೦ಡುಬರುವ ಕೆಲವೇ ಕೆಲವು ಸ್ಥಳಗಳ ಪೈಕಿ ಈ ಅಭಯಾರಣ್ಯವೂ ಒ೦ದಾಗಿರುತ್ತದೆ.

ಈ ಅಭಯಾರಣ್ಯಕ್ಕೆ ಮೂರು ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರಗಳಿದ್ದು, ಅವುಗಳ ಪೈಕಿ ಬಜನಾದ್ವಾರವು ಅತ್ಯ೦ತ ಸುಲಭವಾಗಿ ನಿಲುಕುವ೦ತಹದ್ದಾಗಿದೆ. ಈ ಅಭಯಾರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ಕ೦ಡುಬರುವ ಮತ್ತಿತರ ಕೆಲವು ಪ್ರಬೇಧಗಳೆ೦ದರೆ ಚಿ೦ಕಾರ, ಮುಳ್ಳುಹ೦ದಿ (hedgehog), ನರಿ, ಮರುಭೂಮಿಯ ಮಾರ್ಜಾಲಗಳು, ಗುಳ್ಳೆನರಿಗಳು, ತೋಳಗಳು, ನೀಲವರ್ಣದ ಎತ್ತುಗಳು ಇವೇ ಮೊದಲಾದವುಗಳಾಗಿವೆ. ಭಾರತೀಯ ಕಾಡುಕತ್ತೆಯ ಈ ಅಭಯಾರಣ್ಯವು ಗೂಡುಕಟ್ಟುವುದಕ್ಕೆ೦ದು ಆಗಮಿಸುವ ಹಲಬಗೆಯ ಪಕ್ಷಿಗಳ ಆಶ್ರಯತಾಣವೂ ಹೌದು.
PC: Asim Patel

ಬನ್ನಿ ಹುಲ್ಲುಗಾವಲುಗಳು

ಭಾರತ ದೇಶದ ಅತೀ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಾಕೃತಿಕ ಹುಲ್ಲುಗಾವಲು ಈ ಬನ್ನಿ ಹುಲ್ಲುಗಾವಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಬನ್ನಿ ಹುಲ್ಲುಗಾವಲು 37 ಪ್ರಬೇಧಗಳ ಹುಲ್ಲುಗಳು ಹಾಗೂ ಅನೇಕ ಪ್ರಾಣಿ ಮತ್ತು ಪಕ್ಷಿ ಪ್ರಬೇಧಗಳಿಗೂ ಆಶ್ರಯತಾಣವಾಗಿದೆ. ಇಪ್ಪತ್ತೆರಡು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಕುರುಬ ಸಮುದಾಯದವರು ಇಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದು, ಜೊತೆಗೆ ಇಲ್ಲಿನ ಸ್ಥಳೀಯ ಮಾಲ್ದಾರಿಗಳೂ ಇದ್ದಾರೆ. ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ಬನ್ನಿ ಎತ್ತುಗಳು ಮತ್ತು ಕಾನ್ಕ್ರೇಜ್ ಪಶುಗಳಿ೦ದ ಬನ್ನಿಯು ಪ್ರತಿದಿನವೂ ಸರಿಸುಮಾರು 1000,000 ಲೀಟರ್ ಗಳಷ್ಟು ಹಾಲನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ.

ಈ ತಳಿಯ ಪಶುಗಳ ಪಾಲಿಗೆ ಬನ್ನಿ ಹುಲ್ಲುಗಾವಲು ಮೇವಿನ ತಾಣವೂ ಹೌದು. ಬನ್ನಿಗೆ ಮತ್ತೊ೦ದು ಹೆಸರು ಚಿರ್ ಬತ್ತಿ ಎ೦ದೂ ಆಗಿದ್ದು, ಇದರರ್ಥವು ದೆವ್ವದೀಪಗಳೆ೦ದಾಗುತ್ತದೆ. ರಾತ್ರಿ ಎ೦ಟು ಘ೦ಟೆಯ ಬಳಿಕ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲ್ಮೈಯಿ೦ದ ಹತ್ತು ಅಡಿಗಳಷ್ಟು ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಬಣ್ಣಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತಾ ತೇಲಾಡುವ ವಿವರಿಸಲಸಾಧ್ಯವಾದ, ವಿಲಕ್ಷಣವಾಗಿರುವ ವಿದ್ಯಮಾನವು ಇದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಉಪ್ಪುಗೂಡಿದ ನೀರಿನ ಪ್ರವಾಹವು ಒಳನುಗ್ಗಿ ಬರುವ ಹಾವಳಿಯನ್ನು ಬನ್ನಿ ಪ್ರದೇಶವು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದ್ದು, ಈ ಕಾರಣದಿ೦ದಾಗಿ ಮರುಭೂಮಿಯ ಬೆ೦ಗಾಡಿನ೦ತಾಗಿದೆ ಬನ್ನಿ ಪ್ರದೇಶದ ಕೆಲವು ಸ್ಥಳಗಳು.
PC: UdayKiran28

ನಾರಾಯಣ ಸರೋವರ ವನ್ಯಜೀವಿಧಾಮ

ಈ ವನ್ಯಜೀವಿಧಾಮದಲ್ಲಿ ಅಪಾಯದ೦ಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಹದಿನೈದು ವನ್ಯಜೀವಿ ಪ್ರಬೇಧಗಳಿದ್ದು, ಬಹುಪಾಲು ವನ್ಯಜೀವಿಧಾಮವು ಮರುಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುವ ಸಸ್ಯ ಪ್ರಬೇಧಗಳಿ೦ದ ತು೦ಬಿಕೊ೦ಡಿದೆ. ಡಬ್ಲ್ಯು. ಡಬ್ಲ್ಯು. ಐ. ಯು ಭಾರತ ದೇಶದ ಕೆಲವೇ ಕೆಲವು ಚಿರತೆಗಳ ಆವಾಸಸ್ಥಾನಗಳ ಪೈಕಿ ಈ ವನ್ಯಜೀವಿಧಾಮವೂ ಒ೦ದಾಗಿದೆಯೆ೦ದು ಪರಿಗಣಿಸಿದೆ.

ನಾರಾಯಣ ಸರೋವರ ವನ್ಯಜೀವಿಧಾಮದ ಪ್ರಾಣಿಪ್ರಬೇಧಗಳ ಪೈಕಿ ಅತ್ಯ೦ತ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಹಾಗೂ ಅತ್ಯ೦ತ ಪ್ರಧಾನವಾದ ಪ್ರಾಣಿಪ್ರಬೇಧವು ಚಿ೦ಕಾರ (ಒ೦ದು ಬಗೆಯ ಜಿ೦ಕೆ) ಆಗಿರುತ್ತದೆ. ಮರುಭೂಮಿಯ ವಾತಾವರಣಕ್ಕೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಹೊ೦ದಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲ೦ತಹ ಪ್ರಾಣಿಪ್ರಬೇಧಗಳು ಮಾತ್ರವೇ ಇಲ್ಲಿ ಬದುಕುಳಿದು ವಿಕಾಸ ಹೊ೦ದಬಲ್ಲವು. ಹೀಗಾದ್ದರಿ೦ದಲೇ, ಈ ವನ್ಯಜೀವಿಧಾಮದಲ್ಲಿ ಕ೦ಡುಬರುವ ಅನೇಕ ಪ್ರಾಣಿಪ್ರಬೇಧಗಳು ಬೇರೆಲ್ಲಿಯೂ ಕಾಣಸಿಗಲಾರವು. ಹತ್ತಿರಹತ್ತಿರ 184 ಬಗೆಯ ಪಕ್ಷಿಪ್ರಬೇಧಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತವೆ.
PC: Pawar Pooja

ಕಛ್ ಬಸ್ಟರ್ಡ್ (ಕಾಡುಕೋಳಿ) ಪಕ್ಷಿಧಾಮ

ಗ್ರೇಟ್ ಇ೦ಡಿಯನ್ ಬಸ್ಟರ್ಡ್ ಒ೦ದು ಬೃಹತ್ ಗಾತ್ರದ ಪಕ್ಷಿಯಾಗಿದ್ದು, ಇದರ ಕುತ್ತಿಗೆಯು ಕ್ರೇನ್ ನ೦ತಿದೆ ಹಾಗೂ ಕಾಲುಗಳು ಆಸ್ಟ್ರಿಚ್ ಪಕ್ಷಿಯ ಕಾಲುಗಳನ್ನು ಹೋಲುತ್ತವೆ. ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಘೋರಡ್ (ghorad) ಎ೦ದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಈ ಪಕ್ಷಿಯು ಬಹುತೇಕ ನೆಲದಲ್ಲಿಯೇ ವಾಸಿಸುವ ಪಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ.

ಕಛ್ ಬಸ್ಟರ್ಡ್ ಪಕ್ಷಿಧಾಮವನ್ನು ಇಸವಿ 1992 ರಲ್ಲಿ ಗ್ರೇಟ್ ಇ೦ಡಿಯನ್ ಬಸ್ಟರ್ಡ್ ನ ಮೂಲಸ್ಥಳವೆ೦ದು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು. ಅಪಾಯದ೦ಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಪಕ್ಷಿಪ್ರಬೇಧಗಳ ಪ್ರವರ್ಗಕ್ಕೆ ಗ್ರೇಟ್ ಇ೦ಡಿಯನ್ ಬಸ್ಟರ್ಡ್ ಅನ್ನೂ ಸಹ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಗ್ರೇಟ್ ಇ೦ಡಿಯನ್ ಬಸ್ಟರ್ಡ್ ಗಳು ಕಾಣಸಿಗುವ ಅದ್ವಿತೀಯ ಪಕ್ಷಿಧಾಮವು ಇದಾಗಿದ್ದು, ದೇಶದ ಇನ್ನಿತರ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಪಕ್ಷಿ ಪ್ರಬೇಧವು ಹೆಚ್ಚುಕಡಿಮೆ ನಶಿಸಿಯೇ ಹೋಗಿದೆ.
PC: Gujarat Forest Department

ಭುಜಿಯೊ ದು೦ಗಾರ್

ದ೦ತಕಥೆಯೊ೦ದರ ಪ್ರಕಾರ ಈ ಹಿ೦ದೆ ಕಛ್ ಪ್ರಾ೦ತವು ನಾಗಾ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾ೦ಗದಿ೦ದ ಆಳಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಶೇಷಪಟ್ಣ ರಾಜಕುಮಾರಿಯಾಗಿದ್ದ ಸಗಾಯಿ (Sagai) ಎ೦ಬುವವಳು, ಭೆರಿಯಾ (Bheria) ಕುಮಾರನೊ೦ದಿಗೆ ಕೈಜೋಡಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ನಾಗಾ ಜನಾ೦ಗದ ಕಟ್ಟಕಡೆಯ ಮುಖ೦ಡನಾಗಿದ್ದ ಭುಜ೦ಗ ಕುಮಾರನ ವಿರುದ್ಧ ಬ೦ಡೇಳಲು ಹವಣಿಸಿದಳು.

ಇವರಿಬ್ಬರ ನಡುವೆ ನಡೆದ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಭುಜ೦ಗ ಕುಮಾರನ ಕೈ ಮೇಲಾಗಿ, ಭುಜ೦ಗ ಕುಮಾರನೇ ಈ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ ವಾಸಮಾಡಹತ್ತಿದನು. ಹೀಗಾಗಿ ಅ೦ತಿಮವಾಗಿ ಈ ಬೆಟ್ಟಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಭುಜಿಯಾ ಬೆಟ್ಟ ಎ೦ಬ ಹೆಸರು ಬ೦ತು. ತನ್ನ ಜನಾ೦ಗದವರಿ೦ದ ಭುಜ೦ಗ ಕುಮಾರನು ನಾಗದೇವತೆ ಭುಜ೦ಗನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಆರಾಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟನು. ಜಡೇಜಾಗಳು ನಿರ್ಮಾಣಗೊಳಿಸಿರುವ ಕೋಟೆಯೊ೦ದು ಈ ಬೆಟ್ಟಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಬೆಟ್ಟಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಭುಜ೦ಗ್ ದೇವಸ್ಥಾನವೂ ಇದೆ.
PC: Bhargavinf

ಮಾತಾ ನೊ ಮಧ್ (Mata No Madh)

ಜಡೇಜಾಗಳ ಆಶ್ರಯ ದೇವತೆಯಾಗಿರುವ ಆಶಾಪುರ ಮಾತೆಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿರುವ ದೇವಸ್ಥನಕ್ಕೆ ಈ ಗ್ರಾಮವು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಕಛ್ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಜಡೇಜಾಗಳು ಆಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಭುಜ್ ನಿ೦ದ 80 ಕಿ.ಮೀ. ಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಇಸವಿ 1819 ರಲ್ಲಿ ಸ೦ಭವಿಸಿದ ಭೂಕ೦ಪಕ್ಕೆ ಸಿಲುಕಿ ಹಾನಿಗೀಡಾಯಿತು ಹಾಗೂ ಇದಾದ ಬಳಿಕ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಜೀರ್ಣೋದ್ಧಾರಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.

ಈ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಅಳತೆಯು 58 ಅಡಿಗಳಷ್ಟು ಉದ್ದ, 32 ಅಡಿಗಳಷ್ಟು ಅಗಲ, ಹಾಗೂ 52 ಅಡಿಗಳಷ್ಟು ಎತ್ತರವಾಗಿದ್ದು, ಇಸವಿ 2011 ರಲ್ಲಿ ಸ೦ಭವಿಸಿದ ಮತ್ತೊ೦ದು ಭೂಕ೦ಪಕ್ಕೆ ತುತ್ತಾಗಿ ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಹಾನಿಗೀಡಾಯಿತು. ಶೀಘ್ರದಲ್ಲಿಯೇ ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಮೊದಲಿನ ರೂಪಕ್ಕೆ ಮರುಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ನವರಾತ್ರಿಯ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕಛ್ ನ ರಾವ್, ಏಳು ಎತ್ತುಗಳನ್ನು ದೇವತೆಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸುತ್ತಿದ್ದನೆ೦ದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಈ ಆಚರಣೆಯನ್ನು ಇದೀಗ ನಿಲ್ಲಿಸಲಾಗಿದೆ.
PC: Raman Patel