ತಮೆಂಗ್ಲಾಂಗ್ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸೌಂದರ್ಯ, ಕಾಡುಗಳು, ಸರೋವರಗಳು, ನದಿಗಳು ಮತ್ತು ಕಿತ್ತಳೆ ಉತ್ಸವಕ್ಕೆ ಒಂದು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾದ ಪ್ರದೇಶ. ಒಂದು ಗುಡ್ಡಗಾಡು ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಮೆಂಗ್ಲಾಂಗ್, ಎಲ್ಲಾ ಬೆಟ್ಟಗಳು, ಕಣಿವೆಗಳು ಮತ್ತು ಶ್ರೇಣಿಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇದು ಮಣಿಪುರದ ಒಂಬತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸುಂದರವಾದ ಜಿಲ್ಲೆಯಾಗಿದೆ. ತಮೆಂಗ್ಲಾಂಗ್ ಒಂದು ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯ ಸಂಪೂರ್ಣ ಅದ್ಭುತವಾದ ಜಿಲ್ಲೆಯಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಅಪರೂಪದ ಆರ್ಕಿಡ್ ಹೂವುಗಳು, ಸಹಜಾರಣ್ಯಗಳ, ಪಕ್ಷಿಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಅನೇಕ ಅಪರೂಪದ ಜೀವಿಗಳಿಗೆ ತವರಾಗಿದ್ದು ಈ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಹಾರ್ನ್ ಬಿಲ್ ಜಮೀನು (Hornbill Land) ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ತಮೆಂಗ್ಲಾಂಗ್ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಮಣಿಪುರದ ಪಶ್ಚಿಮಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. ಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಸೇನಾಪತಿ ಜಿಲ್ಲೆ, ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಚುರಾಚಂದಪೂರ್ ಜಿಲ್ಲೆ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿ ಇಂಫಾಲ್ ವೆಸ್ಟ್ ಜಿಲ್ಲೆ ಮತ್ತು ಅಸ್ಸಾಮ್ ರಾಜ್ಯದ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆದಿದೆ. 2011 ನೇ ಜನಗಣತಿ ಪ್ರಕಾರ, ತಮೆಂಗ್ಲಾಂಗ್ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಮಣಿಪುರದ ಕನಿಷ್ಠ ಜನನಿಬಿಡ ಜಿಲ್ಲೆಯಾಗಿದೆ.
ಬೆಟ್ಟಗಳ ಮತ್ತು ಶ್ರೇಣಿಗಳ ನಡುವೆಯಲ್ಲಿ, ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಹರಡಿರುವ ಸಣ್ಣ ಹಳ್ಳಿಗಳು ಸ್ಥಳದ ಅತೀಂದ್ರಿಯ ಸೌಂದರ್ಯ ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಆಕರ್ಷಣೆಯ ನೋಟವಾಗಿದೆ. ತಮೆಂಗ್ಲಾಂಗ್ ಪ್ರದೇಶದ ಭೂಲಕ್ಷಣವು ಮಣ್ಣು ಮತ್ತು ಬಂಡೆಗಳ ದುರ್ಬಲದ ಮರಳುಗಲ್ಲು, ಅಭ್ರಕದ ಪದರು ಶಿಲೆ ಮತ್ತು ಹಾಳೆಕಲ್ಲಿನೊಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ತಮೆಂಗ್ಲಾಂಗ್ ಪ್ರದೇಶವು ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಭೂಕುಸಿತಗಳನ್ನು ಅಗಾಗ್ಗೆ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿರುತ್ತದೆ.
ತಮೆಂಗ್ಲಾಂಗ್ ಸುತ್ತ ಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳಗಳು:
ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳಗಳಾದ ಬೆರಕ್ ನದಿ ಮತ್ತು ಏಳು ಜಲಪಾತಗಳು, ತರಾನ್ ಗುಹೆ, ಜೆಲಾದ್ ಸರೋವರ ಮತ್ತು ಬ್ಯೂನಿಂಗ್ (N-piulong) ಹುಲ್ಲುಗಾವಲು ಇವುಗಳಿಂದ ತಮೆಂಗ್ಲಾಂಗ್ ಒಂದು ಗಮನಾರ್ಹ ಪ್ರವಾಸಿ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿದೆ.
ಜೈವಿಕ ವೈವಿಧ್ಯ ಕೇಂದ್ರ
ತಮೆಂಗ್ಲಾಂಗ್ ಹಲವು ವಿಲಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಅಪರೂಪದ ಜಾತಿಗಳ ಪಕ್ಷಿಗಳ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳ ನೆಲೆಯೆಂದು ಹೇಳಬಹುದಾಗಿದೆ. ಪ್ರವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಮುಳ್ಳು ಹಂದಿ, ಜಿಂಕೆಗಳು, ಬೇಟೆ ಹಕ್ಕಿಗಳು, ಕಾಡು ಹಂದಿಗಳು, ಕಾಡು ನಾಯಿಗಳು, ಕತ್ತೆ ಕಿರುಬಗಳು ಮತ್ತು ಚಿರತೆಗಳು ಇವುಗಳೆನ್ನೆಲ್ಲಾ ನೋಡುವ ಅವಕಾಶ ಸಿಗುವುದು. ಹುಲಿಗಳು ಸಹಾ ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ. ಕಾಡಿನ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಉಷ್ಣವಲಯದ ನಿತ್ಯಹರಿದ್ವರ್ಣ ಕಾಡು, ಬಿದಿರಿನ ಕಾಡು ಮತ್ತು ಉಪೋಷ್ಣವಲಯದ ಅರಣ್ಯಗಳು ಎಂಬ ಮೂರು ಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಬಹುದು.
ಜೆಲಿಯಾನ್ಗ್ರಾಂಗ್ ನಾಗಾಗಳು ಮತ್ತು ಕುಕಿಗಳು ತಮೆಂಗ್ಲಾಂಗಿನ ಮುಖ್ಯ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನತೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಉತ್ಸವಗಳು ಆಚರಿಸಲ್ಲಗುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವೆಂದರೆ ಕಿತ್ತಲೆ ಹಣ್ಣಿನ ಹಬ್ಬ(ಒರನ್ಗೆ ಫ಼ೆಸ್ತಿವಲ್), ರೊಂಗ್-ಮೈ, ಗುಡೈ-ಮೈ, ಬನ್ರುಹ್ಮೈ ಮತ್ತು ತರಂಗ್ ಹಬ್ಬಗಳು.