ದಿಲ್ಕುಷ ಕೋಠಿಯು ಗೋಮ್ಟಿ ನದಿಯ ದಂಡೆಯಲ್ಲಿರುವ ಲಖನೌದ ದಿಲ್ಕುಷ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದೆ. ಇದನ್ನು ಅವಧ್ನ ನವಾಬನಾದ ನವಾಬ್ ಸಾದತ್ ಅಲಿ ಖಾನ್ರವರ ಸ್ನೇಹಿತನಾಗಿದ್ದ, ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಮೇಜರ್ ಔಸೆಲೆಯು 1800ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. ಈ ಪ್ರಾಚೀನ ಸ್ಮಾರಕವು ಇಂದು ಶಿಥಿಲವಾಗಿದೆ.
ಈ ಕಟ್ಟಡದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಇಂಗ್ಲೇಂಡಿನ ಸೀಟೊಂ ದೆಲವಲ್ ಆಫ್ ನಾರ್ಥಂಬರ್ ಲ್ಯಾಂಡ್ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಮೊದಲಿಗೆ ಇದು ನವಾಬರ ಶಿಖಾರಿ ನಿವಾಸವಾಗಿತ್ತು, ನಂತರ ಇದನ್ನು ನವಾಬರ ಬೇಸಿಗೆ ನಿವಾಸವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.
ಅಪರೂಪವೆಂಬಂತೆ ಈ ಕೋಠಿಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಸಭಾಂಗಣವಿಲ್ಲ. ಅಲ್ಲದೆ ನವಾಬರ ಇತರ ನಿವಾಸಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಇದರ ಗಾತ್ರ ತುಂಬಾ ಚಿಕ್ಕದು.1857ರ ಭಾರತದ ಪ್ರಥಮ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಇದು ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರ ನೆಲೆಯಾಗಿತ್ತು. ಬ್ರಿಟೀಷರ ಸೇನೆಯು ಮದ್ದು ಗುಂಡುಗಳ ಸುರಿಮಳೆಯನ್ನೇ ಕರೆದು, ಆ ನಂತರ ತನ್ನ ಕೈವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಈ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಈ ಕಟ್ಟಡವು ತನ್ನ ಮನಮೋಹಕತೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು. ಹೀಗಾಗಿ ಇದು ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಭಾರೀ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ.