ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಇತಿಹಾಸದ ಧಾರಾನಗರಿಯೇ ಇಂದಿನ ಧಾರ್. ತೆಂಕಣ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದ ಮಾಳ್ವಾ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿದೆ. ಜಿಲ್ಲಾ ಮುಖ್ಯ ಕಚೇರಿಯಾಗಿರುವ ಧಾರ್, ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದಲ್ಲೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಸಾಂಸೃತಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯುಳ್ಳ ನಗರಿ. ಮರಾಠರ ರಾಜಾ ಸ್ಥಾನವಾಗಿದ್ದ ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಪೌರರ(ಪವಾರ) ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿತ್ತು. ಅಂದಿನ ರಾಜಾಡಳಿತದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ " ಗೌರವಾನ್ವಿತ ರಾಜ್ಯ" ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಗೂ ಪಾತ್ರವಾಗಿತ್ತು.
ಸಾಟಿಯಿಲ್ಲದ ಸೌಂದರ್ಯ
ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ 559 ಮೀ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿರುವ ಧಾರ್ ನ ಸುತ್ತಲೂ ಹಳ್ಳ-ಕೊಳ್ಳಗಳು, ಬೆಟ್ಟಗಳು ಹಾಗೂ ಪ್ರಾಚೀನ ಕೋಟೆಗಳು ಹಾಗು ಐತಿಹಾಸಿಕ, ಸಾಂಸೃತಿಕ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಹತ್ವವುಳ್ಳ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಧಾರ್ ನ ಇಂತಹ ಚಿತ್ರಸದೃಶ ನೋಟವು ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಕೈಬೀಸಿ ಕರೆಯುತ್ತದೆ.
ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದ ಸಾಂಸೃತಿಕ ನಗರಿ ಧಾರ್
ಲಲಿತಕಲೆ, ಚಿತ್ರಕಲೆ, ಶಿಲ್ಪಕಲೆ, ಸಂಗೀತ ಹಾಗೂ ನೃತ್ಯಗಳು ಧಾರ್ ನ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗವಾಗಿವೆ. ಧಾರಾನಗರಿಯ ನಿವಾಸಿಗಳು ಕಲಾರಸಿಕರಾಗಿದ್ದು, ಶತಮಾನಗಳಷ್ಟು ಹಿಂದಿನಿಂದಲೂ ಪ್ರಪಂಚಕ್ಕೆ ತಮ್ಮ ಕಲೆಯ ಕೈಚಳಕವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಾ ಬಂದಿದ್ದಾರೆ. ಬಾಘ್ ಗುಹೆಯಲ್ಲಿನ ಚಿತ್ರಣಗಳು ಗುಪ್ತರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿನ ಜನರಿಗಿದ್ದ ಕಲಾ ಪ್ರೌಢಿಮೆಗೆ ಹಿಡಿದ ಕೈಗನ್ನಡಿಯಾಗಿವೆ.
ಬಾಜ್ ಬಹಾದ್ದೂರ್ ಮತ್ತು ರೂಪಮತಿಯರ ನಾಡು
ಬಾಜ್ ಬಹಾದ್ದೂರ್ ಮತ್ತು ರೂಪಮತಿಯರ ಪ್ರಸಿದ್ದ ಪ್ರೇಮಕಥೆ ಹಿಂದಿನಿಂದಲೂ ನೂರಾರು ಯುವಪೀಳಿಗೆಗಳಿಗೆ ಆದರ್ಶಮಾನವಾಗಿದೆ. ಧಾರಾನಗರಿಯ ಮೂಲೆ ಮೂಲೆಯೂ ಈ ಪ್ರೇಮಿಗಳ ಕಥೆ ಹೇಳುತ್ತವೆ. ಸಾಹಿತ್ಯ, ನೃತ್ಯ ಅಥವಾ ಸಂಗೀತ ಹೀಗೆ ಅದು ಕಲೆಯ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಕಾರವಾಗಿದ್ದರೂ ಬಾಜ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ಸ್ವಪ್ರೇರಣೆಯಿಂದ ಆ ಕಲೆಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿ ಸಾದರ ಪಡಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಧಾರ್ ಪಟ್ಟಣಕ್ಕೆ ಭಾರತದ ನಕಾಶೆಯಲ್ಲಿ ಉನ್ನತ ಸ್ಥಾನ ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಟ್ಟಿರುವನು.
ಧಾರ್ ನ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ
ಧಾರ್ ಪಟ್ಟಣದ ಒಳ ಹಾಗು ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣಗಳಿವೆ. ಗುಪ್ತರ ಕಾಲದ ಬಾಘ್ ಗುಹೆಗಳು, ಔದ್ಯಮಿಕ ನಗರಿಯಾದ ಪಿಥಂಪುರ್, ಶೆಖ್ ಚಂಗಾಲ್ ನ ಸ್ಮಾರಕ, ಲತ್ ಮಸೀದಿ, ಮುಂತಾದವು ಇಲ್ಲಿ ನೋಡತಕ್ಕ ಸ್ಥಳಗಳು. ಅಕ್ಟೋಬರ ಮತ್ತು ನವೆಂಬರ ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ ಧಾರ್ ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವುದು ಸೂಕ್ತ. ಇಂದೋರ್ ನಲ್ಲಿರುವ ವಾಯುನೆಲೆ ಹಾಗು ರೈಲ್ವೆನಿಲ್ದಾಣಗಳ ಮೂಲಕ ಧಾರ್ ಪಟ್ಟಣವನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು.